Nem kontrol üniteleri, genel kullanım alanları itibariyle bulundukları ortamdaki havanın nemini kontrol etmek üzere tasarlanmışlardır. Havanın içerisinde bulunan su moleküllerini havadan ayırır ve ortam havasının kuru kalmasını sağlarlar.
Fakat havadaki nemi kontrol etmek üzere kullanılan teknolojiler arasında farklılıklar bulunmaktadır. Teorik olarak nemi havadan uzaklaştırmak iki temel prensip kullanılmaktadır;
1- Mekanik nem alma (yoğuşmalı tipte)
2- Kimyasal nem alma (desikant madde kullanımı)
Aşağıda bu nem alma yöntemleri üzerine geliştirilmiş olan ve prensibi gereği silikajel rotorlu nem alma üniteleri ve yoğuşmalı tipte nem alma üniteleri olarak adlandırılan üniteler arasındaki farklılıklar detaylı olarak ele alınmaktadır.
1. Çalışma Prensibi
Silikajel Rotorlu Nem Alma Üniteleri: Silikajel rotor, temelde desikant madde olan sodyum silikat bileşenlerini içermektedir ve silikajel rotorlu nem alma ünitelerinde nem alma işlevi bir rotor üzerinde kimyasal yöntemle gerçekleşir. Nemli hava, desikant tipte materyal içeren rotora yönlendirilir ve sodyum silikatlar havanın üzerindeki su moleküllerini kopararak kendine üzerine çeker. Sonrasında rotora transfer edilmiş su molekülleri, rotorun ısındığı bir bölümden tekrardan su buharı haline dönüştürülür ve dışarı atılır.
Yoğuşmalı Nem Kontrol Üniteleri: Havanın sahip olduğu çiğlenme sıcaklığından daha düşük sıcaklığa sahip bir yüzey, havanın içerisinde bulunan su moleküllerinin faz değiştirerek yoğuşmasını sebep olur. Teorik olarak mekanik bir yönteme dayanan bu sistemde nem alma cihazlarının soğuk yüzeylerinin altında bulunan drenaj noktasından yoğuşturulan bu su tahliye edilir.
2. Enerji Tüketimi ve Maliyet Avantajları
Silikajel Rotorlu Nem Kontrol Üniteleri: Çiğlenme sıcaklığının suyun donma sıcaklığına yaklaştığı noktalarda silikajel rotorlu nem alma üniteleri gerek ilk yatırım açısından, gerekse işletme maliyetleri açısından yoğuşmalı ünitelere oranla ciddi avantajlar sunmaktadır. Buharlı ve doğalgazlı seçenekleri ile işletme maliyetlerinde yılda%75’e varan oranlarda düşüş sağlanabilmektedir.
Yoğuşmalı Nem Kontrol Üniteleri: Kapalı yüzme havuzu gibi mahallerde nem kontrolünü sağlamak için teknik ve ticari açıdan doğru çözümdür. Ayrıca konfor uygulamalarında ve daha yüksek çiğlenme sıcaklığı hedeflenen mahallerde desikant tipte nem alma ünitelerine göre ilk yatırım maliyetleri düşüktür, daha az enerji tüketirler ve bu sayede daha düşük enerji ile işletme maliyetinde avantaj sağlarlar.
3. Kullanım Alanları
Silikajel Rotorlu Nem Kontrol Üniteleri: Soğuk hava depoları ve benzeri şok odaları başta olmak üzere ilaç ve gıda sanayisinde yer alan üretim prosesleri, soğutma tüneli gibi düşük sıcaklıkta yoğuşma riski bulunan üretim makineleri, otomotiv endüstrisi, savunma sanayi silikajel rotorlu nem alma ünitelerinin yaygın olarak kullanıldığı alanlardır. Daha düşük çiğlenme sıcaklığının gerektiği her uygulamanın vazgeçilmez nem kontrol ekipmanıdır.
Yoğuşmalı Nem Kontrol Üniteleri: Evlerde, ofislerde, depo alanlarında ve kapalı yüzme havuzları gibi sıcak ve nemli koşullarda yaygın olarak kullanılır. Ayrıca merkezi sistemlere entegre edilerek bazı endüstriyel alanlarda korozyon önleme veya konfor şartlarını yakalamak üzere de tercih edilirler.
4. Servis ve Yedek Parça Gereksinimleri
Silikajel Rotorlu Nem Kontrol Üniteleri: Kullanım yerine ve kullanım zamanına bağlı olarak içeriğinde bulunan ekipmanların ve silikajel rotorun periyodik olarak bakımlarının yapılmasına ihtiyaç duyar. Yedek parça olarak reaktivasyon ve proses emiş filtreleri sürekli olarak değişime ihtiyaç duymaktadır.
Yoğuşmalı Nem Kontrol Üniteleri: Zaman içerisinde soğutma çevrimini oluşturan tüm ekipmanların bileşenleri ve fan gibi temel parçaların değiştirme ihtiyacı olabilir. Özellikle soğutma çevrimini oluşturan kondenser ve evaporatör hatlarının düzenli bakımı ekipmanın ömrü ve işletme maliyeti açısından oldukça kritiktir.
5. Otomasyon Bağlantıları
Her iki nem alma ünitesi otomasyon sistemlerine entegre edilebilir. Modbus, TCP/IP veya RTU gibi iletişim protokolleri ile merkezi sisteme bilgi akışı sağlanabilir. Akıllı ev sistemleri veya endüstriyel otomasyon sistemleriyle yoğuşmalı nem alma ünitelerini veya silikajel rotorlu nem alma ünitelerini remote (uzaktan) kontrol edebilirsiniz.
Sonuç:
Silikajel rotorlu ve yoğuşmalı nem kontrol üniteleri, farklı çalışma prensiplerine sahip olsa da temelde nem kontrolünü sağlamak üzere geliştirilmiş en etkili ünitelerdir. Projenin temel ihtiyaçlarına, mahalde hedeflenen sıcaklık& bağıl nem oranına, konstrüktif kısıtlara, kapasite ihtiyacına veya merkezi havalandırma gerekliliklerine göre doğru cihazı seçmek için sahip olunan verileri dikkatlice değerlendirmek ve hesaplamaları bu yönde yapmak gerekir.
Kaynak : NKT Nem Kontrol Teknolojileri
